Dla wielu wyda się to pewnie herezją, ale Serpico (1973), czyli klasyczny film policyjny Sidneya Lumeta opowiadający o prawdziwym nowojorskim glinie, który powiedział „nie” systemowi korupcji na posterunkach Wielkiego Jabłka, nie jest filmem doskonałym.
Gdyby przyszło skomponować koncertową suitę z brzmień reprezentatywnych dla twórczości autora Rękopisu znalezionego w Saragossie (1965), musiałoby się w niej znaleźć kilka elementarnych składników. Po pierwsze, muzyka jednego z mistrzów, z którymi Wojciech Jerzy Has współpracował: Krzysztofa Pendereckiego, Wojciecha Kilara lub Jerzego Maksymiuka. Po drugie, jeden z doskonale użytych cytatów z klasyki, najlepiej Ludwiga van Beethovena. Nie mogłoby też zabraknąć sentymentalnej piosenki rodem z przedwojennego mieszkania lub mieszczańskiej restauracji.
Sztuczna inteligencja nie cieszy się dziś najlepszą opinią w kontekście swojej relacji z kinem. Choć bywa wykorzystywana jako użyteczne narzędzie – jak w przypadku dopracowania brzmienia węgierskich kwestii dialogowych w „Brutaliście” (2024, B. Corbet) – została przyjęta chłodno, a wręcz kasandrycznie. Z kolei bezsensowny zalew obrazków stylizowanych na filmy studia Ghibli, jaki zdominował przez chwilę social media, tylko strywializował pogłębiającą się przecież więź kina i AI. W czasach, kiedy cyfrowe algorytmy coraz śmielej wkraczają w obszary zarezerwowane dotychczas dla ludzkiej kreatywności i sprawczości, film „Czy maszyny śnią o śmierci?” jest świeżym głosem w dyskusji o granicach sztuki i technologii, rzeczywistości i fikcji.
Filmów dotyczących powojennej integracji poniemieckich ziem na zachodzie i północy Polski jest więcej, niż się wydaje, i mniej, niż powinno, zważywszy na historyczne, polityczne i społeczne znaczenie tego procesu. Powstawały w różnych okolicznościach i warunkach politycznych, rozgrywały się w różnych częściach tzw. Ziem Odzyskanych i sięgały po odmienne konwencje gatunkowe, niemniej łączy je na tyle dużo, że układają się w odrębny nurt rodzimej kinematografii.
Wyobraźmy sobie ośmioletniego Marka Cousinsa. Jest rok 1973. Co ten chłopiec robi w czasie wolnym? Powiecie, że na pewno chodzi do kina. Może i tak – ponoć właśnie wtedy kino zaczyna go interesować na poważnie. Dotyk zła (1958) Orsona Wellesa to według niego „genialna maszyna” (konikami małego Marka są nauki ścisłe, matematyka i rozbieranie rzeczy na części pierwsze). Widzi strukturalne aspekty filmów i czuje przestrzeń ukazywaną przez kamerę, przenika filmy na wylot: „Tak jakbym miał okulary rentgenowskie. Byłem kiepski w wielu dziedzinach, ale naprawdę potrafiłem dostrzec strukturę, czy chodziło o silnik, budynek, czy o film” (Cackett 2023).
Kariera Mai Zetterling trwała ponad pół wieku. W tym czasie artystka zrealizowała kilkanaście filmów i zagrała w kilkudziesięciu, przekraczając granice państw i gatunków, zmieniając style i modele produkcyjne. Była i pozostaje jak błędny ognik, wymykając się zaszufladkowaniu i tradycyjnej historiografii. Często powtarzała, że napędzało ją pragnienie przygody i podróżowania – ta przygodność znajduje odbicie w jej twórczości.
Mama chomikuje miłość po kątach, aż brakuje powietrza, nie można otworzyć drzwi. Jest patologiczną zbieraczką, co dla córki oznacza dzieciństwo dzikie, zagracone i pełne bizantyjskiego przepychu. Cuchnąca ciasnota chroni przed nieprzyjaznym światem jak dobrze obwarowana twierdza. Kiedy matka znika, Maria zostaje z naręczem skarbów obciążonych jej obecnością – wygodniej będzie upchnąć je do worków na śmieci i odciąć przeszłość grubą kreską.
Aktualności
LETNIE TANIE KINOBRANIE 19. wakacyjny festiwal filmowy
Letnie Tanie Kinobranie to wakacyjny festiwal filmowy, który już po raz dziewiętnasty odbędzie się w krakowskim Kinie Pod Baranami. Klasyka światowego kina, największe przeboje ostatnich miesięcy, pokazy plenerowe, pasma specjalne i wydarzenia towarzyszące – Kinobranie to niemal 170 filmów ułożonych w 8 tematycznych tygodni!
Festiwal potrwa od 4 lipca do 28 sierpnia.
W lipcu i sierpniu na ekrany Kina Pod Baranami wrócą przeboje ostatnich miesięcy, a także mniej znane perełki kina niezależnego i wielkie arcydzieła sprzed lat. Letnie Tanie Kinobranie to wyjątkowa okazja, by nadrobić filmowe zaległości oraz wrócić do ulubionych historii i bohaterów. Tegoroczna edycja odbywa się pod hasłem MOC EMOCJI.
Każdy tydzień festiwalu skupia się na innych emocjach, zestawionych w kontrastowe pary. MIĘDZY PODZIWEM A NIECHĘCIĄ zachwycamy się światem lub czujemy do niego odrazę. MIĘDZY NADZIEJĄ A BEZSILNOŚCIĄ liczymy na odmianę losu i szczęśliwe zakończenie. MIĘDZY RADOŚCIĄ A SMUTKIEM pragniemy odnaleźć pozytywne nastawienie i pogodę ducha. MIĘDZY DUMĄ A WSTYDEM zmagamy się z oceną własnych wyborów. MIĘDZY MIŁOŚCIĄ A ODRZUCENIEM szukamy swojego miejsca na świecie. MIĘDZY GNIEWEM A ŁAGODNOŚCIĄ natrafiamy na skrajności – gwałtowność i siłę spokoju. MIĘDZY STRACHEM A ODWAGĄ znajdujemy się w sytuacjach granicznych, które wymagają naszego działania. A MIĘDZY NIEPOKOJEM A UKOJENIEM od zamętu próbujemy przejść do uspokojenia.
W programie Kinobrania są najciekawsze filmy, które trafiły do kin ciągu ostatniego roku – zarówno te wyróżnione prestiżowymi nagrodami (Anora, The Brutalist, Prawdziwy ból, Emilia Pérez), jak i największe przeboje box-office’u (Wicked, Gladiator II, Joker: Folie À Deux). Będzie można obejrzeć filmy najważniejszych współczesnych twórców, takich jak Yorgos Lanthimos, Wong Kar-Wai, Luca Guadagnino czy Wes Anderson. Będzie też klasyka od wielkich reżyserów, którzy na zawsze zapisali się w historii światowej kinematografii – Andrzeja Wajdy, Davida Lyncha, Wima Wendersa oraz Krzysztofa Kieślowskiego.
Pełny program: LTK
2. edycja Timeless Film Festival Warsaw
Rozpoczęła się 2. edycja Timeless Film Festival Warsaw (7-14 kweitnia). Widownia będzie celebrować kino w ramach kilku sekcji poświęconych słynnym reżyserom (m.in. Sam Peckinpah, David Lynch, Pier Paolo Pasolini) czy zjawiskom (choćby Nowe Hollywood czy klasyczne kino latynoskie). Pod ciężarem kultu ugina się wybór filmów w ramach „Uczty kinomanów i kinomanek”. Swoją sekcję będzie miał też Daniel Olbrychski.
Z pewnością interesującą i nieoczywistą propozycją jest retrospektywa Braci Quay, a więc amerykańskich mistrzów animacji poklatkowej i kina eksperymentalnego, których większość kariery artystycznej rozwijała się w Europie, a którzy znani są z inspirowanego kulturą Europy Środkowo-Wschodniej (w tym polską literaturą i sztuką) mrocznego i surrealistycznego stylu.
W ramach retrospektywy będzie można zobaczyć wszystkie trzy pełnometrażowe filmy Quayów („Instytut Benjamenta, albo ów sen, który nazywają życiem”, „Stroiciel trzęsień ziemi” oraz, premierowo, „Sanatorium Pod Klepsydrą według Braci Quay”), a także dwa zestawy krótkich metraży.
Szczególną uwagę zwracamy na retrospektywę szwedzkiej artystki Mai Zetterling, o której twórczości możecie przeczytać także na naszych łamach.
Wystartowały ANIMOCJE
A w Bydgoszczy wystartowały dzisiaj ANIMOCJE, międzynarodowy festiwal filmów animowanych. Tegoroczna edycja odbywa się pod hasłem ROOTS, do KORZENI więc nawiązują choćby wspaniałe filmy pełnometrażowe, które znalazły się w programie:
Sen Sultany (reż. Isabel Herguera) – opowiada o kobietach wczoraj i dziś. O strachu, milczeniu, uległości, nierówności płci i społecznym piętnie, ale też o możliwości radykalnej zmiany
Kosmiczna misja Billy’ego 5000 (reż. Julian Glander) – to animowany musical coming of age rozgrywający się na Florydzie między Bożym Narodzeniem a Nowym Rokiem. Oniryczna historia pełna emocji, kolorów, absurdalnego humoru i muzyki.
Pamiętnik ślimaka (reż. Adam Eliot) – to wzruszająca, szczera, pełna bolesnych doświadczeń, ale też zabawna kronika życia outsiderki, która odzyskuje pewność siebie i dostrzega pozytywne strony pośród bałaganu codziennego życia.
Poza tym Animocje to:
• 3 międzynarodowe konkursy: konkurs główny, konkurs filmów dla dzieci i młodzieży oraz konkurs filmów muzycznych
• Stolen Pictures – wernisaż wystawy prac Stephena Vuillemina
• Masterclass, które w tym roku poprowadzi Daria Kascheeva
• Nagroda za szczególne osiągnięcia w Dziedzinie Dubbingu, która w tym roku trafi do rąk Katarzyny Łaski
• I jeszcze więcej!
Pierwsza edycja Festiwalu Korelacje we Wrocławiu
Festiwal Korelacje to nowatorskie wydarzenie w obszarach sztuki filmowej i kultury dostępnej. W ramach wydarzenia zostaną pokazane klasyczne polskie filmy w nowej formule – fabułom towarzyszy autorska narracja tworzona przez zaproszonych do projektu mistrzów i mistrzynie słowa. Nie jest to typowa audiodeskrypcja będąca werbalnym opisem tego, co dzieje się na ekranie a rodzaj subiektywnego oprowadzania po filmie, interpretowania go w osobisty, swobodny, często emocjonalny sposób, dzięki czemu odbiorcy i odbiorczynie oglądają film oczami narratora.
Film z autorską audiodeskrypcją staje się całkowicie nowym dziełem. Festiwal Korelacje potrwa od 21 do 24 listopada w DCF – Dolnośląskie Centrum Filmowe we Wrocławiu.
W programie m.in.:
To tylko Rock, reż. Paweł Karpiński (1984) z narracją Doroty Masłowskiej
Chudy i inni, reż. Henryk Kluba (1967) z narracją Artura Andrusa
Walkower, reż. Jerzy Skolimowski (1965) z narracją Filipa Zawady
Dziecinne pytania, reż. Janusz Zaorski (1981) z narracją Filipa Springera
Wilczyca, reż. Marek Piestrak (1983) z narracją Doroty Masłowskiej
Dług, reż. Krzysztof Krauze (1999) z narracją Michała Witkowskiego
Trzeba zabić tę miłość, reż. Janusz Morgenstern (1972) z narracją Agnieszki Wolny-Hamkało
Marcowe migdały, reż. Radosław Piwowarski (1990) z narracją Agnieszki Wolny-Hamkało
Konkurs o Nagrodę im. Jagody Murczyńskiej
Fundacja Jagody Murczyńskiej oraz Festiwal Filmowy Pięć Smaków zapraszają osoby piszące o kinie azjatyckim do udziału w pierwszej edycji Konkursu na Tekst Krytyczno-Filmowy o Kinie Azji o Nagrodę im. Jagody Murczyńskiej. Autor(ka) zwycięskiego tekstu wyjedzie na tydzień na prestiżowy festiwal filmowy do Azji!
Jagoda Murczyńska (1982-2022) była filmoznawczynią i kulturoznawczynią, a także współtwórczynią i programerką Festiwalu Filmowego Pięć Smaków. Przez lata odpowiadała za selekcję na Festiwalu, konsekwentnie sprowadzając do Polski filmy, które były odbiciem jej wrażliwości i pasji. Głównymi obszarami jej zainteresowań było kino Azji Południowo-Wschodniej, przede wszystkim to tworzone przez kobiety, a także teoria i praktyka kostiumu filmowego.
Chcąc uhonorować pamięć Jagody i jednocześnie kontynuować jej misję popularyzacji filmu azjatyckiego w Polsce, serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w Konkursie skierowanym do osób piszących o kinie Azji.
Zadaniem konkursowym jest przesłanie na adres festiwal@piecsmakow.pl niepublikowanego wcześniej eseju o tematyce dotyczącej współczesnego (po roku 2000) kina Azji Wschodniej, Południowo-Wschodniej i Południowej.
Objętość tekstu powinna wynieść od 10 do 15 tysięcy znaków ze spacjami. Do tekstu należy dołączyć krótki życiorys. Konkurs przeznaczony jest dla osób poniżej 35 roku życia. Termin składania prac upływa 20 września o północy.
Nadesłane teksty zostaną ocenione przez Jury, w którym w tym roku zasiądą: Marta Stańczyk (“Ekrany”), Katarzyna Borowiecka (Program Trzeci Polskiego Radia) oraz Marcin Jacoby (Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej). Laureaci konkursu zostaną ogłoszeni 20 października, a wręczenie nagród odbędzie się podczas 18. edycji Festiwalu Pięć Smaków.