Kiedy myślimy o filmach bloku wschodniego czasów socjalizmu zwykle przywołujemy arcydzieła szkoły polskiej, i czechosłowackiej Nowej Fali albo modernistyczne kino Andrieja Tarkowskiego. Równolegle w pamięci zbiorowej zapisały się filmy kultowe – na ogół komedie, które jednak w czasach swojego powstania nie zawsze cieszyły się masową popularnością, a owa kultowość często ograniczała się do rodzimego kraju. Tymczasem w demoludach produkowano ogromną ilość filmów gatunkowych, dziś pamiętanych już tylko wybiórczo, które zjednywały sobie zarówno publiczność krajową, jak i państw sąsiednich. Kino rozrywkowe epoki socjalizmu było bowiem bardziej transnarodowe niż to współczesne. Ta stosunkowo mało znana karta w historii kinematografii Europy Środkowo-Wschodniej była punktem wyjścia do rewizyjnego spojrzenia na kategorię kina popularnego i gatunkowego – naszego i naszych sąsiadów. Zachowując wielonarodową soczewkę, zaprosiliśmy do współpracy badaczy i badaczki z Polski, Czech, Niemiec, Węgier oraz Bułgarii.
Oprócz artykułów problematyzujących kino popularne demoludów i krótkich tekstów omawiających poszczególne gatunki w krajach bloku wschodniego, w nowym numerze Ekranów prezentujemy także sylwetkę Barbary Brylskiej w kontekście jej transnarodowej kariery. Ponadto, niezmiennie pochylamy się nad kinem współczesnym. W kontrze do historycznego tematu numeru piszemy o zjawiskach najświeższych, a więc o „okropnych kobietach” – nowym typie bohaterek w kinie, o filmowej rywalizacji Chin ze Stanami Zjednoczonymi, a także o tym, czy i jak globalna popularność Tindera wpłynęła na obrazowanie związków i relacji uczuciowych.
Temat numeru w wersji angielskiej do pobrania pod tym linkiem.
W numerze
SOCROZRYWKA
6 Kino, którego już się nie wstydzimy | Ewa Mazierska
13 Paradoksy popularności | Balázs Varga
20 Socprzeboje | Miłosz Stelmach
Socjalistyczne gatunki:
24 Animacja: światy równoległe | Paweł Sitkiewicz
26 Epika historyczna: przepisywanie przeszłości | Nikolina Dobreva
28 Kino grozy: strachy demoludów | Magdalena Kamińska, Maja Mikołajczyk
30 Komedia: najweselsze baraki w obozie | Krzysztof Siwoń
32 Kryminał: pan władza na ekranie | Robert Dudziński
34 Science fiction: komuniści w kosmosie | Maciej Peplinski
36 Hajducy, Indianie, partyzanci. Śladami wymiany gatunków | Jaromir Blažejovský
42 Pozorne sprzeczności. Popularna telewizja socjalistyczna | Anikó Imre
47 Kwaśne, ale nasze? Badanie kina socrozrywkowego | Miłosz Stelmach
ODKRYCIA
56 Pierwsza krowa | Sebastian Smoliński
57 Antropocen: Epoka człowieka | Bartosz Szarek
58 Kala azar | Małgorzata Radkiewicz
59 Chłopcy z paczki | Kamil Kalbarczyk
60 Notturno | Wojciech Tutaj
61 Ukryte życie| Iwo Sulka
62 To wiem na pewno | Jędrzej Skrzypczyk
63 Spisek przeciwko Ameryce| Jacek Werner
NOWE KINO
66 Gwiazdy: Cesarzowa ekranu znika. Fan Bingbing |Maja Korbecka
72 Pożyczona łódź. Jak Chiny rozegrały fabrykę snów | Marcin Krasnowolski
78 Te okropne kobiety | Agnieszka Piotrowska
83 Tom Waits.Włóczęga na granicy muzyki i kina | Tomasz Rabsztyn
88 Miłość nie ma w sobie nic z Tindera | Maciej Kędziora
KONTRPLAN
93 Kartka z kalendarza
94 Ujęcie / Przeciwujęcie:Kamera-pióro?
98 Felietony
HISTORIA/TEORIA
102 Odkryte w archiwach – 1950: Outrage | Patrycja Włodek
104 Najjaśniejsza gwiazda demoludów. Barbara Brylska | Paulina Gorlewska
110 Giuseppe De Santis. Komunistyczny wariant neorealizmu | Alicja Helman
NAPISY KOŃCOWE
116 Drugi plan: Głos filmu: O audiodeskryptorach | Magdalena Urbańska
122 Recenzje książek
126 Loża boczna
131 Punchline: Może pora z tym skończyć
132 Krzyżówka