Ekrany 4(56)/2020
Socrozrywka

Kiedy myślimy o filmach bloku wschodniego czasów socjalizmu zwykle przywołujemy arcydzieła szkoły polskiej, i czechosłowackiej Nowej Fali albo modernistyczne kino Andrieja Tarkowskiego. Równolegle w pamięci zbiorowej zapisały się filmy kultowe – na ogół komedie, które jednak w czasach swojego powstania nie zawsze cieszyły się masową popularnością, a owa kultowość często ograniczała się do rodzimego kraju. Tymczasem w demoludach produkowano ogromną ilość filmów gatunkowych, dziś pamiętanych już tylko wybiórczo, które zjednywały sobie zarówno publiczność krajową, jak i państw sąsiednich. Kino rozrywkowe epoki socjalizmu było bowiem bardziej transnarodowe niż to współczesne. Ta stosunkowo mało znana karta w historii kinematografii Europy Środkowo-Wschodniej była punktem wyjścia do rewizyjnego spojrzenia na kategorię kina popularnego i gatunkowego – naszego i naszych sąsiadów. Zachowując wielonarodową soczewkę, zaprosiliśmy do współpracy badaczy i badaczki z Polski, Czech, Niemiec, Węgier oraz Bułgarii.

Oprócz artykułów problematyzujących kino popularne demoludów i krótkich tekstów omawiających poszczególne gatunki w krajach bloku wschodniego, w nowym numerze Ekranów prezentujemy także sylwetkę Barbary Brylskiej w kontekście jej transnarodowej kariery. Ponadto, niezmiennie pochylamy się nad kinem współczesnym. W kontrze do historycznego tematu numeru piszemy o zjawiskach najświeższych, a więc o „okropnych kobietach” – nowym typie bohaterek w kinie, o filmowej rywalizacji Chin ze Stanami Zjednoczonymi, a także o tym, czy i jak globalna popularność Tindera wpłynęła na obrazowanie związków i relacji uczuciowych.

Temat numeru w wersji angielskiej do pobrania pod tym linkiem.

Spis treści

W numerze

SOCROZRYWKA

6 Kino, którego już się nie wstydzimy | Ewa Mazierska

13 Paradoksy popularności | Balázs Varga

20 Socprzeboje | Miłosz Stelmach

Socjalistyczne gatunki:

24 Animacja: światy równoległe | Paweł Sitkiewicz

26 Epika historyczna: przepisywanie przeszłości | Nikolina Dobreva

28 Kino grozy: strachy demoludów | Magdalena Kamińska, Maja Mikołajczyk

30 Komedia: najweselsze baraki w obozie | Krzysztof Siwoń

32 Kryminał: pan władza na ekranie | Robert Dudziński

34 Science fiction: komuniści w kosmosie | Maciej Peplinski

36 Hajducy, Indianie, partyzanci. Śladami wymiany gatunków | Jaromir Blažejovský

42 Pozorne sprzeczności. Popularna telewizja socjalistyczna | Anikó Imre

47 Kwaśne, ale nasze? Badanie kina socrozrywkowego | Miłosz Stelmach

ODKRYCIA

56 Pierwsza krowa | Sebastian Smoliński

57 Antropocen: Epoka człowieka | Bartosz Szarek

58 Kala azar | Małgorzata Radkiewicz

59 Chłopcy z paczki | Kamil Kalbarczyk

60 Notturno | Wojciech Tutaj

61 Ukryte życie| Iwo Sulka

62 To wiem na pewno | Jędrzej Skrzypczyk

63 Spisek przeciwko Ameryce| Jacek Werner

NOWE KINO

66 Gwiazdy: Cesarzowa ekranu znika. Fan Bingbing |Maja Korbecka

72 Pożyczona łódź. Jak Chiny rozegrały fabrykę snów | Marcin Krasnowolski

78 Te okropne kobiety | Agnieszka Piotrowska

83 Tom Waits.Włóczęga na granicy muzyki i kina | Tomasz Rabsztyn

88 Miłość nie ma w sobie nic z Tindera | Maciej Kędziora

KONTRPLAN

93 Kartka z kalendarza

94 Ujęcie / Przeciwujęcie:Kamera-pióro?

98 Felietony

HISTORIA/TEORIA

102 Odkryte w archiwach – 1950: Outrage | Patrycja Włodek

104 Najjaśniejsza gwiazda demoludów. Barbara Brylska | Paulina Gorlewska

110 Giuseppe De Santis. Komunistyczny wariant neorealizmu | Alicja Helman

NAPISY KOŃCOWE

116 Drugi plan: Głos filmu: O audiodeskryptorach | Magdalena Urbańska

122 Recenzje książek

126 Loża boczna

131 Punchline: Może pora z tym skończyć

132 Krzyżówka