Call for papers magazynu „Ekrany” 4/2025 (76)

Termin przyjmowania abstraktów: 20 lipca 2025  

Odpowiedź redakcji: 30 lipca 2025

Termin przesyłania gotowych tekstów: 1 września 2025

mail: redakcja.ekrany@gmail.com

Zapraszamy do nadsyłania propozycji tekstów do kolejnego numeru „Ekranów”. Publikujemy zarówno dłuższe artykuły o charakterze analitycznym, teoretycznym oraz historycznym, dotyczące szeroko pojętego medium filmowego oraz pokrewnych zjawisk audiowizualnych, jak i krótkie teksty – recenzje Odkryć, czyli wartościowych tytułów, które nie miały jeszcze swojej polskiej premiery. Zapraszamy do zgłaszania tekstów dotyczących kina współczesnego, sylwetek aktorów, seriali, historii oraz teorii kina. Interesują nas nie tyle analizy poszczególnych filmów, ile spojrzenie na kino jako zjawisko społeczno-kulturowe. Zachęcamy więc do nadsyłania propozycji z zakresu problematyki produkcji i odbioru filmu, estetyki, ideologii, społecznego funkcjonowania kina czy jego politycznych uwarunkowań.

Każdy numer posiada także liczący ok. 30% objętości pisma temat numeru.

Temat numeru 4/2025 to Pożądanie

Pożądanie w filmie i pożądanie filmu to dwie klasyczne perspektywy w filmoznawstwie. Pierwsza odnosi się do wizualnego eksplorowania erotyki – ekranizacji i odkrywania tego, co wcześniej było zarezerwowane dla sfery prywatnej. Pożądanie kina to z kolei chęć bycia uwiedzionym przez ruchome obrazy, głód obcowania z filmem jako wytwórcą naszych fantazji. Teoria psychoanalityczna od dekad para się wytwarzaniem pojęciowej matrycy pozwalającej nam na zrozumienie i wyjaśnienie nieświadomych i wypartych sił nakręcających nasze pożądanie. Co, oprócz powtarzania zaklęć Freuda i Žižka, psychoaliza ma do powiedzenia dziś? I czy wtórują lub zaprzeczają jej inne filmowe teorie – feminizm, kognitywizm, fenomenologia, studia nad afektami, badania widowni? Kontrowersje wokół pożądania wszakże nie milkną. Choć w XXI wieku kino może pokazać już wszystko, wyzwaniem staje się kwestia, jak zostanie to zrobione – konteksty kulturowe, tożsamościowe i produkcyjne mogą tyleż ograniczać, co stymulować pożądanie. Co kino – największy seksualny edukator i prowokator w dziejach kultury – ma nam do zaoferowania w czasach uwrażliwienia na przyzwolenie, partnerstwo i równouprawnienie? Co składa się na filmową wyobraźnię seksualną XXI wieku i co mówi to o współczesnej kulturze?

Choć o kinie w kontekście erotyki mówi się nader często, współczesne zagadnienie kinowej namiętności zdaje się rozproszone. Ambicją zimowego numeru “Ekranów” będzie więc nie tylko rozgrzanie krytycznofilmowej refleksji, lecz także jej uporządkowanie. 

Pod rozwagę proponujemy następujące tematy:

// Współczesne dyskursy (około)psychoanalityczne a zagadnienie pożądania

// Bękarty Freuda – nowe dyskursy w filmoznawstwie wobec tematu namiętności

// “Kino erotyczne” współcześnie – czym jest, czym być powinno?

// Atrakcja a narracja – namiętność pokazana czy opowiedziana?

// Uwiedzeni przez film – kinofilia, filmowa jouissance, film jako obiekt pożądania

// Pragnienie patrzenia. Miejsce widowni we współczesnych spektaklach seksualności

// Współczesne ikonografie pożądania – motywy, chwyty i zabiegi podniecające widownię

// Pożądanie na styku kultur – poza fetyszem i orientalizacją

// Współczesne ekonomie pożądania i polityki seksualności – klasa i kasa jako obiekt pragnienia

// Pożądanie poza heteromatriksem, queerowe namiętności

// Kobiece i męskie spojrzenia – między skopofilią a emancypacją, między obiektywizacją a upodmiotowieniem

// Tabu i prowokacje – ambiwalentne relacje przemocy, dominacji i podporządkowania

// Amantki i amanci, seksbomby i symbole seksu – aktorskie etykiety i prowokacje

// Bezprawność pożądania – cenzura, autocenzura, granice legalności przedstawień seksualnych

// Oswajanie i egzorcyzmowanie pornografii w kinie rozrywkowym i artystycznym

// Eros i Tanatos – współczesne ekranowe transgresje i graniczne ekspresje

// Kino a intymność w czasach technologicznego panoptikonu