Ekrany 1(53)/2020
Przemoc kina

Dlaczego „przemoc kina”, a nie „filmowa przemoc” lub „przemoc i film”? Choć temat ekranowej agresji wydaje się opracowany i zgłębiony, instytucja kina jest przemocowa także w mniej oczywisty sposób. Celem niniejszego numeru „Ekranów” jest nieco inne spojrzenie na film jako nośnik przemocy. W równym stopniu, co krew na ekranie, kanonada ciosów czy choreografia bijatyk, interesuje nas złożony proces produkcji filmu, który tworzy lub podtrzymuje społeczne nierówności. Obserwując to, co dzieje się po drugiej stronie kamery, staramy się przedstawić mechanizmy tworzenia i umacniania się stereotypów, a mówiąc najogólniej – różnych przejawów przemocy symbolicznej. Wieloznaczność owej symboliczności, w przeciwieństwie do brutalnej ekranowej dosłowności, wiedzie nas do analizowania mniej lub bardziej subtelnych przejawów dyskryminacji: seksizmu, rasizmu, klasizmu i kolonializmu, które bynajmniej nie szkodzą kinu, jakie znamy. Wręcz przeciwnie – umożliwiają jego funkcjonowanie. Kapitalizm fabryki snów nieustannie udowadnia, że krytykę potrafi zamienić w autoafirmację. Przemoc instytucji kina – ta nieoczywista i mniej widzialna – składa się z takich paradoksów: zmiennych wzorców męskości, które agresją dowodzą własnej kruchości, systemu kategorii wiekowych, w którym rzekoma troska o moralność jest narzędziem kontroli rynku, czy międzynarodowej współpracy koproducenckiej umacniającej neokolonialne podziały.

Spis treści

Przemoc kina

8 Mapowanie przemocy | Barbara Szczekała

14 Wizje przemocy | Adam Garbicz

18 Niespieszna agonia. Neomodernizm i przemoc | Rafał Syska

23 Safari na Globalnym Południu | Bolesław Racięski

27 Nadzorować, by władać. Amerykański system kategorii wiekowych | Oskar Wanat

34 Hipermęskość: skala kryzysu | Patrycja Włodek

39 Wychodzenie ze ślepoty. Przemoc ekonomiczna i klasowa w kinie polskim | Jakub Majmurek

 

ODKRYCIA

48 Nieoszlifowane diamenty | Iwo Sulka

49 Ema | Bartosz Tesarz

50 Nic nie ginie | Marta Maciejewska

51 Eastern | Kamil Kalbarczyk

52 Fale | Jan Sławiński

53 Undone | Jędrzej Skrzypczyk

 

NOWE KINO

56 Gwiazdy: Czuły obiekt pożądania. Timothée Chalamet | Ewa Szponar

61 Wojny streamingowe: przegląd taktyk | Jędrzej Skrzypczyk

67 Czar świata wczorajszego. Kino Wesa Andersona | Marta Snoch

 

KONTRPLAN

73 Kartka z kalendarza

74 Ujęcie / Przeciwujęcie: Gatunki nienarodzone

78 Felietony

 

HISTORIA/TEORIA

82 „Proszę to wyciąć”: Historie wyciętych scen | Piotr Śmiałowski

87 Poliziotteschi. Włochów sposób na przemoc | Rafał Christ

92 Odkryte w archiwach – 1920: Wędrujący obraz | Joanna Wojnicka

 

NAPISY KOŃCOWE

96 Drugi plan: Bezimienne piękności. Chorus girls | Patrycja Mucha

104 Recenzje książek

106 Loża boczna

111 Punchline: Lighthouse

112 Krzyżówka